آسیب پذیری: تعریف، عوامل خطر و اختلافات سلامتی

آسیب پذیری به عنوان حساسیت واقعی یا بالقوه تعریف می شود. عوامل استرس زا ممکن است منجر به اثر سوء شود. به طور معمول جمعیت های آسیب پذیر افرادی را شامل می شود که وضعیت بهداشتی ضعیفی داشته و دسترسی ضعیفی به مراقبت های بهداشتی دارند. بنا بر تعریف موجود، خطر یک اصطلاح اپیدمیولوژیک است که نشان می دهد احتمال ابتلا به بیماری در برخی افراد بیشتر از سایرین است. در مثلث اپیدمیولوژیک، عامل، میزبان و محیط برای ایجاد بیماری یا ضعف سلامتی با هم تعامل دارند.

تاریخچه ی طبیعی مدل بیماری توضیح می دهد که چگونه برخی از جنبه های فیزیولوژی و محیط، از جمله عادات شخصی، محیط اجتماعی و محیط جسمی، احتمال بروز مشکلات خاص سلامتی در فرد را افزایش می دهند. به عنوان مثال، یک فرد سیگاری در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه است. زیرا تغییرات سلولی با سیگارکشیدن رخ می دهد. با این حال، همه افرادی که در معرض خطر هستند، مشکلات بهداشتی ندارند. برخی از افراد بیشتر از دیگران که در معرض خطر قرار دارند به مشکلات سلامتی مبتلا می شوند. این افراد نسبت به سایر افراد آسیب پذیرتر هستند.

مدل شبکه ی علیت به توضیح آنچه در این شرایط رخ می دهد کمک می کند.

گروه جمعیت آسیب پذیر یک زیر گروه از جمعیتی است که به احتمال زیاد در نتیجه قرارگرفتن در معرض خطر به مشکلات سلامتی مبتلا می شوند و نتایج بدتری از این مشکلات بهداشتی نسبت به بقیه افراد دارند. یعنی تعامل بین بسیاری از متغیرها ترکیبی قدرتمندتر از عواملی را ایجاد می کند که افراد آن گروه را مستعد بیماری می کند. جمعیت های آسیب پذیر ابتلا به بیماری­ها را اغلب چندین برابر بیشتر از دیگر افراد تجربه می کنند و حساسیت بیشتری نسبت به خطرات تجمعی دارند.

خطرات ناشی از خطرات زیست محیطی (به عنوان مثال، قرار گرفتن در معرض سرب در اثر رنگ آمیزی سرب بر روی دیواره های لایه برداری شده یا رنگ های مورد استفاده در تولید اسباب بازی، ملامین (Melamine) اضافه شده به شیر)، خطرات اجتماعی (به عنوان مثال جرم، خشونت)، رفتار شخصی (به عنوان مثال رژیم غذایی، ورزش عادتها، سیگار کشیدن) و یا ترکیبات بیولوژیکی یا ژنتیکی (به عنوان مثال اعتیاد مادرزادی، وضعیت ایمنی به خطر افتاده) هستند. اعضای جمعیت آسیب پذیر معمولاً چندین بیماری دارند. برخی از اعضای جمعیت آسیب پذیر تسلیم خطرات تهدید کننده ی سلامتی نمی شوند.

مهم است که بدانید چه عواملی در مقاومت یا تاب آوری داشتن این افراد به آنها کمک می کند.

آسیب پذیری یک نگرانی جهانی است زیرا جمعیت های مختلف در کشورهای مختلف آسیب پذیرتر هستند. چندین گروه جمعیت آسیب پذیر مورد بحث قرار گرفته اند.

نمونه هایی از جمعیت آسیب پذیر مورد توجه پرستاران، افراد فقیر و بی سرپناه، افراد با نیازهای ویژه، نوجوانان باردار، کارگران مهاجر، افرادی که دارای مشکلات روانی هستند. افرادی که از مصرف مواد مخدر دارند، افراد زندانی شده، افراد کسانی که مبتلا به بیماری های واگیردار و عفونی هستند از جمله افرادی که HIV مثبت یا ویروس هپاتیت B (HBV) یا بیماری های مقاربتی (STDSexually transmitted diseases, ) دارند یا در معرض خطر بیماری های واگیردار و عفونی هستند. ژنتیک نیز در آسیب پذیری فرد نقش داشته و بر مقاومت فرد در برابر شرایط نامساعد اقتصادی – اجتماعی تأثیر می گذارد.

Benatar عوامل احتمالی قابل اجتنابی را ذکر می‌کند‌ که غالباً توسط آنچه او جوامع ممتاز می‌خواند‌ نادیده گرفته می شود. و این امر می تواند با رویکردهای مناسب کاهش یابد. این موارد به شرح زیر است:

• شروع بد در زندگی مانند عوامل رحمی از جمله محرومیت مادی، مورد سوء استفاده قرارگرفتن، سوء مصرف مواد و مراقبت ضعیف.
• محرومیت جسمی و عاطفی در دوران کودکی و نوجوانی شامل آموزش ناکافی و عدم مواجهه با عوامل اجتماعی و محیطی مورد نیاز برای تقویت رشد نوجوانان، دسترسی ناکافی به شرایط اساسی زندگی برای یک زندگی سالم، عدم آموزش برای کار که به فرد امکان رشد مستقل را می دهد و نیز عدم احساس تعلق و احساس اینکه به عنوان یک شهروند با ارزش محسوب نمی شود.

جمعیت های آسیب پذیر بیشتر از جمعیت عمومی از ناسازگاری بهداشتی رنج می برند. ناسازگاری های بهداشتی به تغییرات گسترده در خدمات بهداشتی و وضعیت بهداشتی در بین گروههای خاص جامعه اشاره می کند.

برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.