توضیحاتی پیرامون عفونت بیمارستانی و انواع آن
- آذر ۲۶, ۱۴۰۰
- بدون دیدگاه
- 641 مشاهده
عفونت بیمارستانی (Nosocomial or Hospital-acquired infection)
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می شود که افراد بستری در بیمارستان در مدت زمانی که در بیمارستان به سر می برند به آن مبتلا می شوند و تظاهرات بیماری ممکن است در حین بستری بودن و یا پس از مرخص شدن بیمار بروز کند. معمولاً عفونت هایی که بعد از ۷۲-۴۸ ساعت ظاهر می شوند را به عنوان عفونت های بیمارستانی در نظر می گیرند و اگر در مدت کمتر از ۴۸ ساعت پس از بستری شدن بیمار عفونتی اتفاق بیفتد احتمال قرار داشتن فرد در دوره ی کمون بیماری قبل از بستری بالاست. عفونت بیمارستانی باعث افزایش هزینه ها، طولانی شدن دوره ی بهبودی، ناتوانی و مرگ بیماران می شود. معیارهای قرارگیری افراد در دسته ی عفونت های بیمارستانی پس از ترخیص عبارتند از:
- ü 10-7 روز پس از ترخیص بیماری که به علت داخلی بستری بوده هیچ اقدام جراحی خاصی صورت نگرفته است
- تا یک ماه پس از ترخیص به علت جراحی که Implant برای بیمار کار گذاشته نشده باشد مانند لاپاراتومی، آپاندکتومی و هرنی
- یک سال بعد از جراحی که برای بیمار Implant کار گذاشته شده باشد مثل عمل های ارتوپدیو جایگذاری پلاک در محل شکستگی
سه گروه در معرض خطر ابتلاء به عفونت های بیمارستانی عبارتند از:
- بیمار
- افراد عادی جامعه که با بیمار سر و کار دارند
- کارکنان بخش درمانی
تمامی ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺪﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﺩﭼﺎﺭ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﮔﺮﺩﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﻫـﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﺩﺭﺍﺭﻱ ( ۴۲ درصد) ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺗﺤﺘـﺎﻧﻲ یا پنومونی (۲۰-۱۵ درصد)، ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﻧﺎﺷـﻲ ﺍﺯ ﺯﺧـﻢ ﺟﺮﺍﺣـﻲ ( ۲۴ درصد) ﻭ ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﺮﺩﺵ ﺧﻮﻥ ( ۵ – ۱۰ درصد) موارد را به خود اختصاص داده اند.
راه انتقال عفونت در بیمارستان
ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻴﻜﺮﻭﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ:
۱-ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻤﺎﺱ (Contact) : ﺗﻤﺎﺱ، ﺷﺎﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ است ﻭ ﺑﻪ ﺳﻪ دسته ی زیر ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ:
- ﺗﻤﺎﺱ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺪﻥ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻴﻜﺮﻭﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ ﺣﺴﺎﺱ ﻭ ﻓﺮﺩ ﺩﭼﺎﺭ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻳﺎ ﻛﻠﻮﻧﻴﺰﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮﻭﺏ
- ﺗﻤﺎﺱ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ ﺣﺴﺎﺱ ﺑﺎﺷﻲء ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺁﻟﻮﺩﻩ (ﻭﺳﺎﻳﻞ، ﺳﻮﺯﻥ، ﭘﺎﻧﺴﻤﺎﻥ، ﺩﺳﺘﻜﺶ ﺁﻟﻮﺩه)
- قطرات ( Droplet) حاوی عامل عفونت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﺩ ﺣﻴﻦ ﻋﻄﺴﻪ، ﺳﺮﻓﻪ ﻭ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮﺩﻥ، ﺳﺎﻛﺸﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﻳﺎ ﺑﺮﻭﻧﻜﻮﺳﻜﻮﭘﻲ ﻭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﻠﺘﺤﻤﻪ، ﻣﺨﺎﻁ ﺑﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺩﻫﺎﻥ
۲-ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻫﻮﺍ (Airborne)
۳-ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺬﺍ، ﺁﺏ، ﺩﺍﺭﻭﻫﺎ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺁﻟﻮﺩﻩ
۴-ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺎﻗﻠﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺸﻪ، ﻣﮕﺲ ﻭ ﻣﻮﺵ ﻛﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ .
علل
شایعترین عوامل بروز عفونت های بیمارستانی عبارتند از:
- کلستریدیوم دیفیسیل یا سخت (Clostridioides difficile): باکتری گرم مثبت قوی بیمارستانی که دارای توانایی تشکیل اسپور بوده و به درمان ضدمیکروبی مقاوم است.
- استافیلوکوکوس طلایی مقاوم به متی سیلین (Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus): شایع ترین علّت ورود باکتری به خون در بیمارستان است و در هنگام تزریق وریدی، درمان تنفسی یا جراحی بیش ترین شانس انتقال را داراست.
- آنتروکوک مقاوم به ونکومایسین (Vancomycin-Resistant Enterococci): دومین عامل شایع بروز عفونت بیمارستانی است و به بسیاری از آنتی بیوتیک ها مقاوم است.
جهت مطالعه بیشتر پیرامون این موضوع، به مقالات زیر مراجعه نمایید.
انواع
عفونت زخم عمل جراحی
به معنای عفونت حاصل از آلودگی با عامل بیماری زا در حین یا پس از عمل جراحی است. عفونت های بعد از عمل جراحی ممکن است سبب مشکلات شدید از جمله نقص در فرآیند ترمیم محل جراحی، سپسیس (عفونت خون)، آسیب عضوی و حتی مرگ شود.
علائم
علائم معمولاً در عرض ۱۰-۵ روز پس از جراحی شروع می شوند هرچند علائم دیررسی نیز وجود دارد. علائم عفونت پس از جراحی عبارتند از:
- درد و قرمزی پیرامون زخم جراحی
- تجمع چرک و سایر مایعات در اطراف بخیه ها
- تب (در برخی از موارد)
علل
معمولاً عفونت های پس از عمل از طریق باکتری های استرپتوکوک و استافیلوکوک ایجاد می شود.
عوامل مستعد کننده
- سن بالا
- تغذیه ی ناکافی
- داشتن هرگونه بیماری مزمن به ویژه دیابت
- جراحی دستگاه گوارش
- استفاده از داروهای سرکوبگر دستگاه ایمنی
- بیماران چاق
- بیماران مبتلا به سر
مداخلات پرستاری جهت پیشگیری از عفونت پس از عمل
- تجویز آنتی بیوتیک قبل از عمل جراحی در زمان مناسب
- حصول اطمینان از این که بیمار در بهترین وضعیت ممکن قبل از جراحی انتخابی است
- استفاده از محلول های ضد میکروبی در اطراف برش جراحی
- رعایت نکات استریل (از بین بردن هر نوع باکتری یا سایر میکروارگانیسم ها، مثل ویروس ها یا انگل ها) در اطراف محل جراحی و وسایل عمل
- استفاده ی کارکنان اتاق عمل از لباس، کلاه و ماسک تمیز
- استفاده از آنتی بیوتیک‌های خاص مثل نئومایسین پیش از جراحی در دستگاه گوارش برای استریل کردن لوله ی گوارشی
- استفاده هر چه کمتر از بخیه
- انتخاب مناسب آنتی‌بیوتیک بعد از عمل
- زمان و طول مدت مناسب برای مصرف دوز مناسب آنتی‌بیوتیک
- کوتا‌ه کردن موها (به جای تراشیدن) اطراف محل برش جراحی
- نگهداری سطح قندخون در حد مناسب در افراد دیابتی (مخصوصا برای برای افرادی که جراحی قلب دارند)
- حفظ دمای بدن در حد طبیعی در بیمارانی که جراحی روده بزرگ دارند
درمان
- تجویز آنتی‌بیوتیک؛ گاهی از راه خوراکی، امّا در اکثر موارد از طریق وریدی
- کشت محل عفونت برای شناخت عامل و تجویز دارو بر اساس نتایج کشت
- باز کردن مجدد برش جراحی برای خارج کردن چرک، آبسه (تجمع مایع عفونی) یا هماتوم (تجمع خون و لخته خونی که می‌تواند عفونی شود)
- خارج کردن جسم خارجی (مثل پروتز) در عفونت های شدید
- تجویز مایعات جهت جبران دهیدراتاسیون
- تجویز داروهای تب بر و مسکن
- بستری در بخش مراقبت های ویژه در موارد مورد نیاز
- استفاده از کیسه گرم یا کمپرس گرم
- تعویض البسه ی بیمار در صورت برخورد با ترشحات و چرک
- جراحی برای برش و تخلیه ی آبسه ی زخم در موارد مورد نیاز
عفونت خون یا سپسیس (Sepsis)
در این حالت عامل عفونی از طریق خون در بدن منتشر شده است و دیگر معطوف به نقطه ای خاص نیست. درعفونت خون، لخته خون باعث کاهش جریان خون می گردد و در نتیجه مواد مغذی و اکسیژن به خوبی به اندام های حیاتی نمی رسند. در برخی موارد شدید، یک و یا چند اندام از بین خواهند رفت. در بدترین شرایط، عفونت خون موجب افت سریع فشار خون می گردد که به شوک عفونی نام دارد. این شوک می تواند منجر به نارسایی ریه ها، کلیه ها، کبد و در نهایت مرگ شود.
علل
عفونت خون در اثر واکنش سیستم دفاعی بدن در مقابل عوامل عفونی از قبیل باکتری، ویروس و یا قارچ نیز ایجاد می شود.
عوامل مستعد کننده
- ضعف سیستم ایمنی در اثر بیماری (مانند ایدز و دیابت) یا استفاده از برخی داروها (مانند داروهای شیمی درمانی یا داروهای پیوند)
- سن (در نوزادان و افراد مسن)
- بستری شدن و داشتن راه وریدی جهت تزریقات
- سوختگی
علائم
بسته به ناحیه ی عفونی متفاوت بوده و شامل موارد زیر است:
- تندی تنفس
- کاهش سطح هوشیاری و گیجی
- تب و گاهی کاهش دمای بدن
- لرز
- افزایش ضربان قلب
- افت فشار خون
- کاهش ادرار
- اسهال و تهوع و استفراغ
- بثورات جلدی معمولاً قرمز رنگ
درمان
- بستری در بخش مراقبت های ویژه
- اکسیژن درمانی
- تجویز آنتی بیوتیک وریدی
- استفاده از سرم های نمک برای افزایش فشار خون
مداخلات پرستاری
- رعایت شرایط استریل
- تعویض ست سرم و کاتتر وریدی هر ۷۲-۲۴ ساعت
- تعویض ست تزریق پس از تزریق خون یا محلول های روغنی
- شستن دست ها قبل از کار با بیمار
- ضدعفونی کردن پوست بیمار قبل از رگ گیری
- بررسی نشانه های عفونت در بیمار
- مشاهده ی روزانه ی کاتتر وریدی از نظر پاکی و نیاز به تعویض
برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.
