بیماری منیر (Meniere Syndrome)

ناشی از تعادل غیرطبیعی مایعات گوش داخلی (مایعات گردش خون بیش از حد)  ناشی از سوء جذب در کیسه اندولنفاتیک یا انسداد مجرا است و در اثر هیدروپس و اتساع در فضای اندولنفاتیک یا افزایش فشار در سیستم و پارگی غشاهای گوش داخلی ایجاد می شود. هرچند این بیماری در کودکان گزارش شده است، اما بیماری منیر در بزرگسالان با متوسط سن شروع در ۴۰ سالگی بیشتر است و برای آن هیچ درمانی وجود ندارد. ممکن است دو زیر مجموعه بیماری حلزون گوش و دهلیز وجود داشته باشد.

بیماری حلزون گوش

بیماری‌ حلزون شنوایی به عنوان کاهش شنوایی حسی-عصبی پیشرونده همراه با وزوز گوش و فشار گوش در غیاب علائم دهلیزی شناخته می شود.

بیماری دهلیزی

بیماری‌ دهلیزی به عنوان بروز سرگیجه اپیزودیک همراه با فشار شنوایی مشخص می شود اما فاقد علائم بیماری حلزون گوش است.

تظاهرات بالینی

علائم بیماری منیر شامل نوسان، کاهش شنوایی حسی عصبی پیشرونده، وزوز گوش یا صدای خروشان، احساس فشار یا پری در گوش، سرگیجه اپیزودیک  ناتوان کننده اغلب همراه با حالت تهوع و استفراغ است. ممکن است در هنگام شروع بیماری تنها یک یا دو علامت آشکار شود. حملات با افزایشی است و در نهایت همه علائم ایجاد می شود.

بررسی و یافته های تشخیصی

• معمولاً سرگیجه شایعترین شکایت مربوط به بیماری منیر است
• اخذ تاریخچه ی دقیق برای تعیین دفعات، مدت، شدت و خصوصیات حملات سرگیجه
• ممکن است سرگیجه از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامیده و احتمالا توأم با تهوع و استفراغ باشد. ممکن است تعریق منتشر و احساس عدم تعادل بیمار را شب هنگام بیدار کند
• بیماران در بین حملات احساس بهبودی دارند
• ممکن است کاهش شنوایی نوسانی ،توأم با وزوزوگوش و فشار در گوش باشد
• این احساسات قبل یا در حین حملات بوده یا ممکن است دائمی باشند
• معمولاً یافته های مربوط به معاینه بالینی به جز عصب زوج ۸ طبیعی هستند
• ممکن است در آزمون وبر صدای دیاپازون در سمت غیر مبتلا بهتر شنیده شوند
• اودیوگرام کاهش شنوایی حسی-عصبی را در گوش مبتلا نشان می دهد
• شکل منحنی اودیوگرام به صورت قله ای شبیه تپه یا قله کوه است
• با پیشرفت بیماری کاهش شنوایی به اصوات کم فرکانس بوجود می آید
• ممکن است الکترونیستاگموگرام طبیعی باشد و یا اینکه کاهش پاسخ دهلیزی را نشان دهد.

مداخله ی طبی

اکثر بیماران مبتلا به بیماری منیر با رژیم غذایی و دارو به نحو موفقیت آمیزی درمان می شوند. بسیاری از بیماران قادر خواهند بود نشانه های خود را با رعایت رژیم کم سدیم (۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم در روز) کنترل کنند. مقدار سدیم یکی از عوامل بیشماری است که تعادل مایعات در بدن را تنظیم می کند. احتباس سدیم و مایع در بدن منجربه از بین رفتن تعادل ظریف بین آندولنف و پری لنف در گوش داخلی می گردد. ممکن است ارزیابی روانی در صورت بروز ضطراب، تردید، ترس یا افسردگی ضروری ضرورت یابد.

درمان دارویی:

• آنتی هیستامین ها مانند مکلیزین (آنتی ورت) جهت مهار سیستم دهلیزی
• آرامبخش هایی مانند دیازپام (والیوم) برای موارد حاد جهت کنترل سرگیجه
• استفاده از داروهای ضد تهوع  مانند  شیاف های  پرومتازین (فنرگان) به دلیل دارا بدون خاصیت آنتی هیستامینی
• ممکن است داروهای ادرارآور با کاهش فشار سیستم آندولنف نشانه ها را تسکین دهند. مصرف غذاهای حاوی پتاسیم (مانند موز، گوجه فرنگی، مرکبات) به دلیل دفع پتاسیم به واسطه ی داروهای مدر ضروری است
• مبنای علمی برای استفاده از داروهای گشاد کننده عروقی مانند پاپاورین هیدروکلرید (پاوابید) برای تسکین نشانه ها وجود ندارد اما آن ها اغلب توأم با سایر درمان ها مانند متانتلین برومید (بانتین) مورد استفاده قرار می گیرند
• در بیمارانی که احتمالاً رژیم درمانی را رعایت نمی کنند، جنتامایسین ( گارامایسین) از طریق پرده ی صماخ برای تخریب  سلول های مویی سیستم دهلیزی تزریق می گردد. در هر صورت خطر کاهش شنوایی بالا است.

مداخله ی جراحی

اگر چه اکثر بیماران به درمان معمول پاسخ می دهند، با این وجود حملات سرگیجه ناتوان کننده در برخی باقی می ماند. اگر سرگیجه منجر به کاهش کیفیت زندگی شود،  برای تسکین علائم بیمار اندیکاسیون جراحی وجود دارد.

 روش های جراحی شامل روش های فشارزدایی  ساک آندولنفاتیک و قطع عصب دهلیزی است. در هر صورت ممکن است کاهش شنوایی، وزوزگوش  و احساس پری در گوش به علت آن که هدف از جراحی تنها رفع سرگیجه است تداوم یابند.

جهت مطالعه بیشتر پیرامون این موضوع، به مقالات زیر مراجعه نمایید.

• آشنایی با وظایف گوش
• اختلالات گوش میانی و فرآیند پرستاری در مواجه با آن
• توضیحاتی پیرامون سمعک و انواع آن

مدیریت پرستاری: سرگیجه

جلوگیری از آسیب دیدگی

• ارزیابی برای وجود یا عدم وجود سرگیجه
• درمان دهلیزی و تعادلی را طبق تجویز انجام دهید.
• عوارض جانبی و نحوه ی مصرف داروها را آموزش دهید.
• هنگام سرگیجه بیمار را به نشستن تشویق کنید.
• هنگام خوابیدن و سرگیجه به بیمار توصیه کنید چشم ها را باز نگه دارد و مستقیم به جلو خیره شود. بالش ها را در کنار سر قرار دهید تا حرکت را محدود کند.
• در شناسایی هاله ای که نشان دهنده حمله قریب الوقوع است به بیمار کمک کنید.

تطابق با ناتوانی

• بیمار را تشویق کنید نقاط قوت و نقش های شخصی را که می تواند برآورده شود شناسایی کند.
• درباره سرگیجه و آنچه انتظار می رود اتفاق افتد اطلاعاتی را ارائه دهید.
• خانواده و افراد قابل توجه دیگر را در فرآیند توان بخشی دخالت دهید.
• بیمار را در تصمیم گیری و مسئولیت بیشتر خود مراقبتی تشویق کنید.

حفظ حجم مایعات

• میزان مصرف و خروجی را ارزیابی کنید.
• ترکیبات ادرار را از نظر آزمایشگاهی کنترل کنید.
• شاخص های کم آبی را ارزیابی کنید.
• مصرف مایعات خوراکی تشویق شود.
• از مصرف کافئین (یک محرک دهلیزی) خودداری شود.
• در مورد داروهای ضد استفراغ و داروهای ضد اسهال آموزش دهید.

رفع اضطراب

• ارزیابی سطح اضطراب
• کمک به شناسایی مهارت های مقابله موفق.
• اطلاعاتی در مورد سرگیجه و درمان آن ارائه دهید.
• بیمار را تشویق کنید تا در مورد اضطراب صحبت کند و نگرانی در مورد حملات سرگیجه را کشف کند.
• آموزش مدیریت استرس
• اقدامات راحتی را ارائه دهید.

آموزش مراقبت از خود به بیماران

• برای تسکین حالت تهوع و استفراغ به بیمار آموزش استفاده از داروهای ضد استفراغ و سایر داروهای تجویز شده را بدهید.
• بیمار را تشویق کنید تا در صورت عاری از سرگیجه از نیازهای بدن مراقبت کند.
• رژیم غذایی را با بیمار و مراقبان بررسی کنید.
• به بیمار پیشنهاد کنید تا از مایعات استفاده نماید.

برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.