سندرم نقص ایمنی اکتسابی (Acquired Immunodeficiency syndrome)

سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا AIDS بیماری حادی است که به طور بالقوه کشنده است و به وسیله ی ویروس نقص ایمنی انسانی یا HIV ایجاد می شود. با آسیب سیستم ایمنی ویروس HIV توانایی بدن را برای دفاع در برابر ارگانیسم های بیماری زا کاهش می دهد. این ویروس عمدتاً اندام های حیاتی سیستم ایمنی بدن انسان و سلول هایی از قبیل سلول های T، ماکروفاژها و سلول های دندریتیک را آلوده می کند. و به طور مستقیم و غیر مستقیم سلولهای T CD4⁺ از بین می برد. فرد آلوده به این ویروس، هنگامی به مرحله ی ایدز می‌رسد. که شمار سلول های سفید او آن قدر کم‌ شود که‌ نتوانند از پس انجام وظیفه معمولی خود برآیند. و در فقدان آن ها بدن نمی تواند با عفونت ها مبارزه یا سلول های سرطانی را بکشد.

این بیماری معمولاً به صورت تدریجی پیشرفت می کند و ممکن است ۱۵-۱ سال به طول بکشد. البته افراد در این مدت بسیار خوب و تندرست به نظر می رسند و احساس خوبی نیز دارند ولی در این مدت شمار ویروس چند برابر می شود. بر پایه این تعریف، ایدز هنگامی رخ میدهد که شمار سلول های T CD4⁺ به کمتر از ۲۰۰ عدد در هر میکرولیتر خون برسد. و یا بدن فرد دچا عفونت های فرصت طلب گردد. ویروس از راه هایی نظیر رابطه ی جنسی از طریق واژن، مقعد و یا دهان انتقال می یابد. همچنین از طریق انتقال خون یا  فرآورده‌های آلوده ی خون، سوزن آلوده به هنگام تزریق انتقال می یابد. و از طریق مبادله بین مادر و جنین در دوران بارداری و زایمان و تغذیه با شیر مادر انتقال می یابد.

جهت مطالعه بیشتر پیرامون سیستم ایمنی بدن، به مقاله همه چیز درباره سیستم ایمنی بدن زیر مراجعه نمایید.

عوامل خطر

HIV از طریق مایعات بدنی توسط رفتارهای پرخطر مانند رابطه جنسی با یک شریک آلوده به HIV یا استفاده از تزریق مواد مخدر با سرنگ آلوده و… منتقل می شود. افرادی که تزریق خون یا فرآورده های خونی آلوده به HIV، کودکان متولد شده از مادران مبتلا به عفونت HIV، نوزادان شیرخوار از مادران آلوده و کارکنان مراقبت های بهداشتی در معرض آسیب که سوزن مرتبط با بیمار آلوده به طور اتفاقی وارد بدنشان شده نیز در معرض خطر هستند.

تظاهرات بالینی

علائم این بیماری گسترده است و ممکن است هر سیستم ارگانی را تحت تأثیر قرار دهد. تظاهرات از ناهنجاری های خفیف در پاسخ ایمنی بدون علائم و نشانه های آشکارگرفته تا سرکوب سیستم ایمنی عمیق، عفونت تهدیدکننده زندگی، بدخیمی و تأثیر مستقیم HIV بر بافت های بدن است.

علائم تنفسی

• تنگی نفس، سرفه، درد قفسه سینه و تب با عفونت های فرصت طلب مانند عفونت های ناشی از پنوموسیستیس جیرووسی (jiroveci) (پنوموسیستیس پنومونیا [PCP]، شایع ترین عفونت)، مایکوباکتریوم آویوم داخل سلولی، سیتومگالوویروس (CMV) و گونه های لژیونلا همراه است.
• سل مرتبط با HIV در اوایل دوره عفونت رخ می دهد که اغلب قبل از تشخیص ایدز است.

دستگاه گوارش

• از دست‌دادن اشتها
• تهوع و استفراغ
• کاندیدیازیس دهان و مری (لکه های سفید، بلع دردناک، درد در پشت جناغ و احتمالاً ضایعات دهانی)
• اسهال مزمن، احتمالاً با اثرات مخرب (به عنوان مثال کاهش وزن، عدم تعادل مایعات و الکترولیت ها، دفع پوست در اطراف بینی  ضعف و عدم توانایی در انجام فعالیت های زندگی روزمره)
• سندرم اتلاف (کاشکسی)
• سوء تغذیه با پروتئین و انرژی
• کاهش شدید وزن غیر ارادی بیش از ۱۰ درصد وزن بدن پایه
• اسهال مزمن (بیش از ۳۰ روز) یا ضعف مزمن و تب متناوب یا مداوم بدون بیماری همزمان، بی اشتهایی. سوء جذب دستگاه گوارش (GI)، کمبود تغذیه و برای برخی از بیماران وضعیت هایپرمتابولیک

برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.