کم خونی آپلاستیک

کم خونی آپلاستیک یک بیماری نادر است که در اثر کاهش یا آسیب سلول های بنیادی مغز استخوان، آسیب به محیط پیرامونی مغز استخوان خونساز و جایگزینی مغز با چربی ایجاد می شود. علت دقیق آن ناشناخته است اما این فرضیه وجود دارد که سلول های T بدن حمله نا مناسب مغز استخوان را واسطه می کنند و در نتیجه باعث آپلازی مغز استخوان می شوند. نوتروپنی و ترومبوسیتوپنی قابل توجه (یعنی کمبود پلاکت) نیز رخ می دهد.

کم خونی آپلاستیک می تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد اما در بیشتر موارد ایدیوپاتیک یا بدون علت مشخص است. عفونت ها و بارداری می توانند باعث تحریک آن شوند، یا ممکن است به دلیل داروهای خاص، مواد شیمیایی یا آسیب ناشی از اشعه ایجاد شود. عواملی که ممکن است سبب آپلازی مغز استخوان شوند شامل مشتقات بنزن (به عنوان مثال پاک کننده رنگ) هستند. برخی از مواد سمی مانند آرسنیک غیر آلی، اترهای گلیکول، پلوتونیوم و رادون نیز به عنوان علل احتمالی نقش دارند.

نکانی پیرامون بیماری کم خونی آپلاستیک
تفاوت خون طبیعی (سمت چپ) و خون در آنمی آپلاستیک (سمت راست)

علائم

  • عفونت و علائم کم خونی (به عنوان مثال خستگی، رنگ پریدگی، تنگی نفس).
  • خونریزی شبکیه.
  • پورپورا (کبودی)
  • عفونت های مکرر گلو با لنفادنوپاتی احتمالی گردن
  • گاهی اوقات لنفادنوپاتی و اسپلنومگالی دیگر رخ می دهد

تشخیص

تشخیص توسط یک آسپیرات مغز استخوان انجام می شود که یک مغزاستخوان بسیار هیپوپلاستیک یا حتی آپلاستیکی (تعداد بسیار کمی و بدون سلول) با جایگزینی چربی را نشان می دهد.

نکانی پیرامون بیماری کم خونی آپلاستیک

درمان

  • در کسانی که کمتر از ۶۰ سال دارند و از نظر جسمی به جز در مورد آنمی سالم هستند و با اهدا کننده سازگاری دارند با پیوند مغز استخوان (BMT) یا پیوند سلول های بنیادی خون محیطی (PBSCT) می توانند درمان شوند.
  • در برخی دیگر بیماری را می توان با درمان سرکوب سیستم ایمنی معمولاً با استفاده از ترکیبی از آنتی توموسیت گلوبولین (ATG) و سیکلوسپورین یا آندروژن ها کنترل کرد.
  • درمان حمایتی نقش عمده ای در مدیریت کم خونی آپلاستیک دارد. هر عامل ضررزا باید متوقف می شود. در صورت لزوم بیمار با تزریق PRBC و پلاکت پشتیبانی می شود.

می توانید جهت مطالعه بیشتر درباره موضاعات مرتبط با این مقاله، مطالب زیر را مطالعه نمایید.

مداخلات پرستاری
  • برای اطلاعات بیشتر به مداخلات پرستاری در بخش کم خونی مراجعه کنید.
  • بیمار را به دقت از نظر علائم عفونت و خونریزی ارزیابی کنید، زیرا بیماران مبتلا به کم خونی آپلاستیک در برابر مشکلات مربوط به کمبود گلبول های قرمز، لکوسیت ها و پلاکت ها آسیب پذیر هستند.
  • بر بیمار از نظر عوارض جانبی درمان، به ویژه برای واکنش حساسیت بالا هنگام استفاده از ATG، نظارت کنید.
  • اگر بیماران به درمان طولانی مدت سیکلوسپورین نیاز دارند، آن ها را برای اثرات طولانی مدت، از جمله اختلال عملکرد کلیه یا کبد، فشار خون بالا، خارش، اختلال بینایی، لرزش و سرطان پوست کنترل کنید.
  • هر نسخه جدید دارو را برای اقدامات متقابل دارو با دقت ارزیابی کنید، زیرا متابولیسم ATG توسط بسیاری از داروها تغییر می کند.
  • اطمینان حاصل کنید که بیماران اهمیت عدم قطع ناگهانی درمان سرکوب سیستم ایمنی بدن را درک می کنند.

برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.

نکانی پیرامون بیماری کم خونی آپلاستیک