عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت
- دی ۲۴, ۱۴۰۰
- بدون دیدگاه
- 1217 مشاهده
عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت
عوامل اجتماعی و اقتصادی به شدت در آسیب پذیری نقش دارند. عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت شامل مجموعه ای از عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که شامل وضعیت اقتصادی اجتماعی، شرایط زندگی، موقعیت جغرافیایی، طبقه اجتماعی، آموزش، عوامل محیطی، تغذیه و استرس است که منجر به محدودیت منابع، ضعف سلامت و خطر سلامتی می شود. از منظر بین المللی، سازمان بهداشت جهانی بیان می کند که عوامل زیادی به صورت ترکیبی بر سلامت افراد و جوامع تأثیر می گذارند.
سه مورد از عوامل تعیین کننده سلامتی توصیف شده است: (۱) محیط اجتماعی و اقتصادی، (۲) محیط فیزیکی و (۳) خصوصیات و رفتارهای فردی. همچنین WHO خاطر نشان می کند که بعید است افراد بتوانند به طور مستقیم بسیاری از عوامل تعیین کننده سلامت را کنترل کنند و این امر مستقیماً با آسیب پذیری ارتباط دارد. به این معنا که وقتی افراد با عوامل نامطلوب سلامتی غیر قابل کنترل روبرو می شوند، مستعدتر می گردند. WHO، در سال ۲۰۱۵ هفت مورد از عوامل موثر بر سلامتی را ذکر می کند.
این هفت عامل WHO به شرح زیر است:
- درآمد و وضعیت اجتماعی: درآمد بالاتر و وضعیت اجتماعی با وضعیت سلامتی بهتر همراه است.
- تحصیلات: سطح پایین تحصیلات با ضعف سلامتی، استرس بیشتر و اعتماد به نفس پایین ارتباط دارد.
- محیط فیزیکی: آب سالم و هوای تمیز، محل کار سالم خانه ها، اجتماعات و جاده های امن تر و شرایط خوب شغلی و کاری، به ویژه هنگامی که فرد کنترل بیشتری دارد همه به سلامتی کمک می کنند.
- شبکه های پشتیبانی اجتماعی: خانواده، دوستان، جامعه، فرهنگ، آداب، رسوم و اعتقادات بر سلامتی تأثیر می گذارند.
- ژنتیک و همچنین رفتار شخصی و مهارت های مقابله ای نیز بر سلامتی تأثیر می گذارد.
- خدمات بهداشتی: دسترسی و استفاده از خدمات بهداشتی بر سلامتی تأثیر می گذارد.
- جنسیت: زنان و مردان از انواع مختلف بیماری ها در سنین مختلف رنج می برند.
نمونه هایی از عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت:
- در دسترس بودن منابع برای تأمین نیازهای روزانه (۲) دسترسی به فرصت های آموزشی، اقتصادی و شغلی (۳) دسترسی به خدمات بهداشتی (۴) کیفیت آموزش و آموزش شغلی (۵) در دسترس بودن منابع مبتنی بر جامعه در حمایت از زندگی جامعه و فرصت های تفریحی (۶) گزینه های حمل و نقل (۷) ایمنی عمومی (۸) حمایت اجتماعی (۹) هنجارها و نگرش های اجتماعی (۱۰) قرار گرفتن در معرض جرم، خشونت و اختلال اجتماعی (۱۱) شرایط اقتصادی – اجتماعی (۱۲) تفکیک مسکونی (۱۳) زبان / سواد (۱۴) دسترسی به رسانه های جمعی و فن آوری های نوظهور (۱۵) فرهنگ.
این سند همچنین هفت مثال از عوامل تعیین کننده سلامت جسمی را فهرست می کند:
- محیط طبیعی، مانند فضای سبز و آب و هوا؛
- محیط ساخته شده مانند ساختمانها، پیاده روها، مسیرهای دوچرخه سواری و جاده ها
- محل های کار، مدارس و مراکز تفریحی.
- طراحی مسکن و اجتماع
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی و سایر خطرات فیزیکی
- موانع جسمی به ویژه برای افراد دارای معلولیت
- عناصر زیبایی
یک نمودار مفید نیز ارائه شده است که نشان می دهد پنج حوزه اصلی (تعیین کننده ها) ثبات اقتصادی، آموزش، زمینه اجتماعی، بهداشت و مراقبت های بهداشتی و نیز محله ها و محیط های ساخته شده به عنوان چارچوبی برای درک عوامل اجتماعی موثر در سلامتی مطرح هستند (شکل *)
همانطور که گفتیم، وضعیت اجتماعی به طرق مختلفی بر سلامتی تأثیر می گذارد. اولاً، هرچه فرد ثروت بیشتری داشته باشد احتمال دسترسی به غذاهای بهتر، آموزش بیشتر، جامعه امن تر، تفریح و مراقبتهای بهداشتی بیشتر برای او بالاتر می رود. این موارد به عنوان موانع محافظتی در برابر بیماریهای مزمن، آسیب و مرگ و میر ناشی از بارداری عمل می کنند. مداخلات پرستاری برای کمک به جمعیت های آسیب پذیر در به دست آوردن منابع مورد نیاز برای سلامتی بهتر و کاهش عوامل خطرناک طراحی شده است.
فقردلیل اصلی آسیب پذیری بوده و یک مشکل رو به رشد است.
استرس مزمن عواملی مانند فقر، بیکاری و تحصیلات ضعیف می تواند منجر به پاسخ های بدنی ناسازگار و بیماری شود. فقر یک حالت نسبی است.
افراد فقیر به احتمال زیاد در محیط های خطرناک زندگی می کنند که بیش از حد شلوغ بوده و از نظر بهداشتی کافی نیستند، در مشاغل پر خطر کار می کنند، رژیم های غذایی با کیفیت پایین داشته و چندین عامل استرس زای دیگر دارند. زیرا منابع اضافی برای مدیریت بحران های غیر منتظره نداشته و حتی ممکن است منابع کافی برای مدیریت زندگی روزمره را نیز نداشته باشند. فقر اغلب دسترسی فرد به مراقبت های بهداشتی را کاهش می دهد. در کشورهای پیشرفته جهان، این مسئله احتمالاً برای کسانی که پایین تر از خط فقر هستند مشکلی ایجاد نکند زیرا در این کشورها خدمات بهداشتی به میزان بیشتری نسبت به دیگر کشورها در اختیار اکثر اقشار جامعه قرار می گیرد در حالی که در کشورهای در حال توسعه فقر با کاهش دسترسی به مراقبت های بهداشتی ارتباط دارد.
آموزش نقش مهمی در وضعیت سلامت جامعه دارد. اگرچه تحصیلات به درآمد مرتبط است، اما به نظر می رسد که سطح تحصیلات به طور جداگانه بر سلامتی تأثیر گذار باشد. مقاطع بالاتر تحصیلی ممکن است اطلاعات بیشتری در اختیار مردم برای انتخاب سبک زندگی سالم قرار دهد. افراد با تحصیلات بالاتر بهتر قادر به انتخاب آگاهانه در مورد بیمه درمانی و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی هستند. همچنین ممکن است آموزش بر درک عوامل استرس زا و شرایط مشکل تأثیر بگذارد و گزینه های بیشتری به افراد بدهد. همچنین آموزش و مهارت های زبان نیز بر سلامت افراد تاثیر گذار خواهد بود.
دسترسی به مراقبت های بهداشتی ممکن است برای گروه های اقتصادی-اجتماعی پایین محدود است.
موانع دسترسی شامل سیاست ها و ویژگی های مالی، جغرافیایی یا فرهنگی مراقبت های بهداشتی هستند که به دست آوردن خدمات را دشوار می کنند. و یا آنقدر جذاب نیستند که افراد به دنبال استفاده از آنها باشند. به عنوان مثال می توان به ارائه ی خدمات فقط در روزهای هفته آن هم در غیر از ساعات عصر یا آخر هفته برای بزرگسالان شاغل، بیمه نبودن یا کمبود بیمه، نداشتن حمل و نقل مناسب یا شرایط اقتصادی مناسب یا ارائه خدمات فقط به زبان انگلیسی و نه به زبان اصلی مردم غیر انگلیسی زبان اشاره نمود.
همچنین ممکن است خدماتی برای خانواده ها در مکان هایی ارائه شود که افرادی از نظر حمل و نقل برای مراجعه به آنجا با مشکل رو به رو باشند. از بین بردن این موانع با ارائه ی ساعات طولانی کلینیک، خدمات بهداشتی کم هزینه یا رایگان برای افرادی که بیمه نیستند یا بیمه کمی دارند، حمل و نقل، خدمات سیار و مترجمان حرفه ای، به بهبود دسترسی به مراقبت کمک می کنند. وجود استرس های اقتصادی متعدد باعث می شود این افراد نسبت به سایرین که منابع مالی بیشتری دارند، بیشتر در معرض خطر باشند.
جهت مطالعه بیشتر پیرامون این موضوع، به مقالات مراجعه نمایید.
فقر شدید به صورت بی خانمانی یا زاغه نشین بودن، با خطر ابتلا به مشکلات جسمی، دندانپزشکی و بهداشت روانی مرتبط است. عدم امنیت غذایی و دسترسی محدود به مراقبت های بهداشتی از مشکلاتی است که افراد بی خانمان و یا افراد دارای مسکن اما از نظر اقتصادی ضعیف، با آن ها مواجه هستند.
افراد بی خانمان و حاشیه نشین هنگام تلاش برای مدیریت زندگی روزمره باید با خواسته های سنگین دست و پنجه نرم کنند. این افراد و خانواده ها از مزیت مسکن ثابت برخوردار نبوده و قبل از فکر کردن در مورد مسائل بهداشتی باید با پیدا کردن یک مکان برای خواب شبانه و یک مکان برای اقامت در روز مقابله کنند یا باید مرتباً از یک محل اقامت به محل دیگر منتقل شوند و همچنین غذا پیدا کنند. در مورد مراقبت های بهداشتی عدم دسترسی به مواد غذایی مقوی به طور منظم مشکلات جدی بهداشتی را ایجاد می کند.
برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.
