مروی بر آناتومی قلب

قلب اندامی عضلانی و توخالی دارای ۴ حفره ی درونی شامل دو دهلیز و ۲ بطن است که به صورت متمایل به چپ در قفسه سینه و در فضای بین دو ریه ( مدیاستین ) در بالای دیافراگم جای گرفته است. و وظیفه ی خونرسانی به تمامی اندام های بدن را بر عهده دارد. رأس قلب یا Apex توسط بطن چپ قلب ایجاد می شود و محل آن در پنجمین فضای بین دنده ای چپ و در خط وسط ترقوه ای چپ یا خط Midclavicular  است.

سطوح آناتومیک قلب

• Anterior surface یا Sternocostalis سطحی است که به سمت جلو و پشت استخوان جناغ قرار گرفته و توسط بطن راست اشغال می شود.
• Diaphragmatic یا Inferior surface که توسط بطن چپ ایجاد می گردد.
• Pulmonary یا Left surface که در محل تماس سمت چپ قلب با ریه ایجاد می شود.

لایه های قلب

• لایه‌ی درونی یا اندوکارد (Endocardium): این لایه، سطح داخلی قلب و دریچه ها را می پوشاند و از سلول های اندوتلیوم (پوششی) تشکیل می شود
• یانی یا میوکارد (Myocardium): این لایه از سلول های عضلانی قلب، بافت همبند و عروق خونی کوچک تشکیل می شود. عملکرد اصلی این لایه تولید و هدایت تکانه الکتریکی قلب جهت ایجاد انقباضات مکانیکی به منظور توزیع خون در تمامی اندام های بدن است.
• لایه ی پوشاننده ی پریکارد (Pericardium): این بخش دارای دو لایه ی احشایی (Visceral) و جداری (Parietal) است. بخش احشایی پریکارد به قلب متصل است و سطح بیرونی آن اپی کارد را تشکیل می دهد. پریکارد جداری یا پاریتال بر روی پریکارد احشایی (اپیکارد) قرار گرفته است. این لایه اتصالاتی به جناغ سینه، ستون مهره ها و دیافراگم دارد که این اتصالات باعث تثبیت قلب در درون قفسه سینه می شوند. فضای بین این دو لایه را فضای پریکارد (Pericardial Cavity) می نامند که جداکننده ی بخش احشایی از بخش جداری پریکارد بوده و حاوی ۵۰ سی سی مایع است. این مایع اصطکاک ناشی از تماس بین سطوح قلب را افزایش داده و تماس مستقیم سطح بافتی را در حین انقباض میوکارد محدود می کند.

حفرات قلب

قلب از ۴ حفره شامل دو دهلیز و دو بطن تشکیل می شود. که ۲ پمپ مجزای راست و چپ را ایجاد می کنند و در کنار هم و به طور متوالی قرار می گیرند. پمپ سمت راست قلبی وظیفه ی انتقال خون به ریه جهت دذریافت اکسیژن و دفع دی اکسید کربن را بر عهده داشته و پمپ سمت چپ خون با اکسیژن بالا را به تمام بدن منتقل می کند.

دهلیز (Atrium): حفره هایی با ظرفیت فشاری پایین هستند. این بخش از قلب خون را در طول انقباض بطن (سیستول، Systole) ذخیره کرده و سپس در هنگام انبساط (دیاستول، Diastole) به بطن انتقال می دهد. دهلیزهای راست و چپ توسط یک دیواره بین دهلیزی نازک از هم جدا می شوند.

بطن (Ventricle): حفره هایی با فشار و گنجایش بیشتر از دهلیز هستند و وظیفه ی پمپ کردن خون به ریه ها و بافت های محیطی را بر عهده دارند. عضله ی بطن چپ دارای ضخامت بیش تری از بطن راست بوده و به همین دلیل فشار بیش تری را برای پمپ خون فراهم می آورد. همانند دهلیزها، بطون نیز توسط یک دیواره از هم جدا می گردند.

دریچه های قلب

 دریچه های قلب از لایه های نازک بافت طیفی (Fibrous) تشکیل شده اند و در پاسخ به حرکت خون و تغییرات فشار خون در حفرات قلبی باز و بسته می شوند. تقسیم بندی انواع دریچه ها به شرح زیر است:

1. دریچه های دهلیزی بطنی:
2. دریچه ۳ لَتیTricuspid Valve) ): جدا کننده ی دهلیز از بطن در سمت راست
3. دریچه۲ لَتی (Bicuspid Valve): دریچه ی میترال، جدا کننده ی دهلیز از بطن در سمت چپ
4.  دریچه‌های نیمه هلالی (Semilunar):
5. دریچه آئورتی (Aortic valve): دریچه ی بین بطن چپ و شریان آئورت
6. دریچه ریوی (Pulmonary valve): دریچه ی بین بطن راست و شریان ریوی

تفاوت بین دریچه های دهلیزی بطنی و نیمه هلالی:

•  دریچه های نیمه هلالی فاقد طناب های وتری هستند. در واقع این دریچه ها دریچه های فیبروزی هستند. و لبه های آن ها بر روی هم قرار می گیرند و به همین دلیل امکان بسته شدن کافی دریچه فراهم وجود دارد.
• لت های دریچه های دهلیزی-بطنی به صورت مجزا و بر خلاف دریچه های نیمه هلالی توسط طناب های وتری که رشته های نازک فیبروزی هستند. دارای طناب های وتری به عضلات پاپیلاری(Papillary Muscles) برآمده در میوکارد متصل می شوند که در هنگام انقباض این عضلات، طناب ها نیز سخت می شود. و دریچه ها را نزدیک به هم نگه می دارند.

برای مشاهده متن کامل به نرم افزار آموزش جامع پرستاری مرهم مراجعه نمایید.