تعریف سلامت روان و بیماری روانی در پرستاری

تعریف دقیق سلامت روان[۱] و بیماری روانی[۲] در پرستاری دشوار است. افرادی که می توانند نقش خود را در جامعه ایفا کنند و رفتار آنها مناسب و سازگار است، از منظر روان افرادی سالم محسوب می شوند. در مقابل کسانی که قادر به انجام نقش ها و انجام مسئولیت ها نیستند یا رفتار نامناسبی دارند بیمار روانی نام می گیرند. فرهنگ هر جامعه به شدت بر ارزش ها و اعتقادات آن تأثیر می گذارد. و بر چگونگی تعریف سلامت و بیماری توسط آن جامعه نیز مؤثراست. بنابراین ممکن است آنچه را که جامعه ای مقبول و مناسب می داند. در جامعه دیگر ناسازگار و نامناسب قلمداد شود.

سلامت روان

سازمان بهداشت جهانی سلامتی را به عنوان وضعیت کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط عدم وجود بیماری یا ناتوانی تعریف می کند. این تعریف بر سلامتی به عنوان وضعیت مثبت رفاه تأکید دارد. افرادی که در رفاه عاطفی، جسمی و اجتماعی قرار داشته و مسئولیت های زندگی را انجام می دهندT در زندگی روزمره عملکرد مؤثری دارند. و از روابط بین فردی و همچنین از خود راضی هستند. از سویی هیچ تعریف جهانی واحدی از سلامت روان وجود ندارد.

به طور کلی رفتار فرد می تواند نشان دهنده ی سلامت روان وی باشد. از آنجایی که هر فرد می تواند دیدگاه یا تفسیر متفاوتی از رفتار داشته باشد. (بسته به ارزش ها و اعتقادات وی)، تعیین سلامت روان دشوار است. به طور کلی سلامت روان به عنوان وضعیت احساسی، روانی و اجتماعی است. که با رضایت روابط بین فردی، رفتار مؤثر و سازگاری، خودپنداره مثبت و ثبات عاطفی محسوب می شود. سلامت روان مؤلفه های بسیاری داشته و عوامل بسیار متنوعی بر آن تأثیر می گذارند. به دلیل اینکه این عوامل دارای برهم کنش هستند سلامت روان فرد یک حالت پویا یا همیشه در حال تغییر است.

عوامل مؤثر بر سلامت روان فرد

عوامل مؤثر بر سلامت روان فرد را می توان به عنوان فردی[۳]، بین فردی[۴] و اجتماعی/ فرهنگی[۵] دسته بندی کرد. عوامل فردی یا شخصی شامل عوامل بیولوژیکی، مستقل بودن و استقلال فرد، عزت نفس، توانایی رشد، نشاط، توانایی یافتن معنی در زندگی، تاب آوری یا مقاومت عاطفی، احساس تعلق، جهت گیری واقع بینانه، مدیریت و توانایی مقابله در برابر استرس است. عوامل بین فردی شامل برقراری ارتباط مؤثر، توانایی کمک به دیگران، صمیمیت و تعادل جدایی و ارتباط است. عوامل اجتماعی/ فرهنگی یا محیطی عبارتند از احساس اجتماع، دسترسی به منابع کافی، عدم تحمل خشونت، حمایت از تنوع فرهنگی و نژادی در مردم، تسلط بر محیط و دیدگاه مثبت اما در عین حال واقع بینانه از جهان هستند.

بیماری روانی

بیماری روانی شامل اختلالات تأثیرگذار بر خلق و خو، رفتار و تفکر مانند بیماری هایی نظیر افسردگی، اسکیزوفرنی، اختلالات اضطرابی و اختلالات اعتیاد است. اختلالات روانی اغلب باعث پریشانی قابل توجه یا اختلال در عملکرد یا هر دو می شود. افراد در این شرایط نارضایتی از خود، روابط و ناتوانی در سازگاری با شرایط را تجربه می کنند. زندگی روزمره می تواند طاقت فرسا یا غیر قابل تحمل به نظر برسد. ممکن است افراد معتقد باشند که وضعیت آنها ناامید کننده است.

عوامل مؤثر در بیماری های روانی را می توان در سطوح فردی، بین فردی و اجتماعی/ فرهنگی نیز مشاهده کرد. عوامل فردی شامل ساختار بیولوژیکی، نگرانی ها یا ترس های غیر قابل تحمل یا غیرواقعی، عدم توانایی در تشخیص واقعیت از خیال، عدم تحمل قطعیت نیافتن امور در زندگی، احساس ناهماهنگی در زندگی و از دست دادن مفهوم در زندگی فرد است. عوامل بین فردی شامل ارتباط غیر مؤثر، وابستگی بیش از حد یا قطع رابطه، عدم احساس تعلق، حمایت اجتماعی ناکافی و از دست دادن کنترل عاطفی است.

عوامل اجتماعی/ فرهنگی شامل کمبود منابع، خشونت، بی خانمانی، فقر، دیدگاه منفی بی دلیل نسبت به جهان و تبعیضاتی مانند نژادپرستی، طبقه گرایی، سن گرایی و تبعیض جنسی است. برخی از این عوامل اجتماعی/ فرهنگی می توانند منجر به انزوا، احساس بیگانگی و رفتار ناسازگار، خشونت آمیز یا جنایتکارانه شوند. این امر ممکن است سبب اختلال شخصیت گردد. اما لزوماً یک بیماری روانی با علائم قابل درمان با دارو را ایجاد نمی کند.

Mental health [۱]

Mental illness [۲]

Individual factors [۳]

Interpersonal factors [۴]

Social/cultural factors [۵]